Na ulicach miast różnych krajów możemy podziwiać wiele ciekawych murali.
Towarzyszą nam malowidła propagandowe, reklamowe, artystyczne, społeczne,
a także estetyczne, związane z brandingiem miejsc. O tych ostatnich pośrednio
będzie dzisiaj. Pośrednio, gdyż mural, który chcę Wam przedstawić, wpisuje się
doskonale w przestrzeń miejsca, w którym został namalowany
pod względem artystycznym i treściowym.

img_0310

33

22

Wraz z grupą profesjonalistów z różnych dziedzin zostałam zaproszona do Gruzji, żeby stworzyć nietypowy mural. Nietypowy, bo nie związany z reklamą i działaniami społecznymi.

W skład zespołu razem ze mną wchodzili: Adam Buka – historyk sztuki, filmowiec, organizator projektu, uzależniony od słońca Kaukazu, entuzjasta pomagania, który najbardziej ceni dobro i przygodę; Agata Walinowicz – scenografka i kostiumolog; Emilia Pietras – artystka, modelka, PR-owiec, działająca
na rzecz zdrowego trybu życia
;  Janina Tłuczkiewicz – artystka, projektantka; Łukasz Pisarek – architekt, angażujący się w projekty scenograficzne i artystyczne, doświadczenie zdobywający w Polsce, Niemczech
i USA; 
Martyna Zybała – prawniczka,zajmująca się tzw. ustawą krajobrazową i estetyką przestrzenii publicznej; Radek Skrzypczyk – artysta malarz, na stałe współpracujący z firmą Good Looking, organizujący akcje w przestrzeni miejskiej na rzecz bezdomnych.

44

55

wino

66

Całym zespołem zabraliśmy się do pracy. Jakie czekały nas wyzwania? Było ich kilka: zwymiarowanie, zagruntowanie i przygotowanie powierzchni, kompozycja elementów, wybór stylu i typografia.  Korzystaliśmy z odmiany pisma mchedruli, co znaczy rycerski. Już sama nazwa brzmi poetycko.
Założeniem, jakie otrzymaliśmy od zleceniodawcy było przekazanie
treści, związanych z kulturą Gruzji oraz przesłaniem o miłosierdziu.
Mural powstał w Centrum Św. Kamila dla Niepełnosprawnych przy Ośrodku Kamilianów, którzy służą pomocą biednym i chorym mieszkańcom kaukaskiego kraju. Jest to nowoczesny kompleks medyczny
i rehabilitacyjny, gdzie najbiedniejsi mają dostęp do lekarzy prawie wszystkich specjalności. Do dyspozycji mieliśmy ponad 80 m długości muru, o wysokości ponad 4 m w najwyższym punkcie. Ponad murem, na wysokim wzniesieniu widoczny jest monumentalny pomnik historii Gruzji i chrześcijaństwa, z przedstawieniami królów i Świętych, ufundowany i zaplanowany przez Zuraba Cereteli – malarza, rzeźbiarza i architekta. Nasz mural współgra z przekazem monumentu.

ZOBACZCIE JAK POWSTAWAŁ

Zaczęliśmy od planowania i szkicowania. Podczas kilku spotkań koncepcja nabierała kształtów, została oczyszczona ze zbędnych elementów. Wybrana została stylistyka.

88

Dobrze jest mieć w ekipie dobrego architekta – Łukasza, który dzięki umiejętnościom i wyobraźni przestrzennej zwymiarował i zwizualizował mur. Wygląd muru zdeterminował także podział pracy zespołowej. Jak twierdzi Łukasz:

„Mural był wyzwaniem  bo umiejscowienie go na 80 m determinowało liniową sekwencję punktów kompozycyjnych. Taka forma wpłynęła na organizację pracy, zespół pracował głównie w mniejszych grupach, ale z możliwością ich mieszania. Myślę, że to pozwoliło każdemu z nas na pracę w optymalnym i harmonijnym osobistym rytmie… i dzięki temu z uśmiechem.”

Mając do dyspozycji wymiary i posegregowane pola na umiejscowienie elementów, zabraliśmy się
za przygotowanie koncepcji w programach graficznych.

mur_milosierdzia-01

99

img_9541

Zaczęliśmy od projektu głównych elementów, którymi są postacie znajdujące się na muralu,
uzupełniając grafikę o kolejne szczegóły.  Bardzo ważne było osadzenie postaci w konkretnych epokach historycznych, dlatego też wierność przedstawień i kostiumów była poddawana ocenie Agaty.
Według niej każdy z kostiumów niesie ze sobą inne przesłanie:

„Święta Nino najczęściej przedstawiana jest w białej tunice, biały strój nawiązuje do jej duchowego przewodnictwa, patronka Gruzji niczym biała gołębica niosła pokój i uzdrowienie.”

„Święty Kamil jest przedstawiany w czarnej sutannie z czerwonym krzyżem. Czerwone krzyże były kojarzone z symbolem przestępców, prowadzonych na egzekucje na szubienicy Teraz symbolizują poświęcenie Kamilianów dla nieuleczalnie chorych.”

„Klara to już strój współczesny z przełomu lat ’80 i ’90, biała suknia z zakrytym dekoltem i kokardą mówi
o prostocie, skromności i dziewczęcości”.

Drukowanie

ściana gruzja OST314

Po przylocie do Gruzji, trzeba było jeszcze obejrzeć zagruntowany mur, sprawdzić jego powierzchnię, nałożyć drugą warstwę, przygotować i wymieszać wybrane kolory oraz kupić narzędzia do malowania.
Nad całym procesem powstawania muralu czuwał Radek – który na co dzień maluje murale z Good Looking, oraz Emilia i Janka, dbające o dokładne odwzorowanie szczegółów w syntetycznej formie, szczególnie w twarzach postaci. Profesjonalne przygotowanie techniczne jest bardzo ważne. Już w samym procesie malowania zastosowane zostały tricki malarskie, które przyśpieszają powstanie niektórych partii muralu: wykorzystanie taśm malarskich, sznurka do obrysów aureoli itp.

23

100

24

Z gotowym projektem, mogliśmy przy pomocy rzutnika rozpocząć ołówkiem nocne rozrysy muralu, którego efektem był taki oto widok.

25

a b c d

Dnie mogliśmy spędzać na wspólnym malowaniu. Gotowy projekt graficzny ulegał nieznacznym modyfikacjom pod wpływem uroków Gruzji, a także lokalnej społeczności. Został np. zmodyfikowany liść winorośli. A jego szkic wyszedł spod ręki prawniczki – Martyny. Winorośl, jak cały mural, jest efektem pracy zespołowej. Jako że Gruzini korzystają z trzech rodzajów pisma, do przetłumaczeniem wybranych przez Adama cytatów zajął się Kamilianin, brat Zakro. Jedną z moich pasji jest typografia, razem z Emilią, Adamem i Gruzinami zajęłam się więc odwzorowaniem liter na muralu.
Trzeba było bardzo uważać, żeby nie wydłużyć lub nie wygiąć w nieodpowiednim kształcie liter,
gdyż zmieniłoby to kontekst wypowiedzi.

typo2 typo4

typo1 typo5

typo3

Dzięki intensywnej pracy zespołu i lokalnej społeczności mural możemy podziwiać w obecnym kształcie. Jak uważa Martyna:

„Ujmuje otwartość Kamilianów i odwaga Radka, kierującego wykonaniem projektu, który zdecydował,
aby przy elementach niewymagających malarskiego kunsztu czy precyzji, oddać pędzel także w ręce
nieprofesjonalistów. To nadało muralowi charakteru – pod naszym okiem współtworzyli go pracownicy ośrodka, przechodnie, osoby konsekrowane, m.in. siostry kalkutanki, a także dzieci! Projekt rozbudził inspiracje.

Przez takie podejście, przestrzeń wokół muru nabrała wartości – nie została po prostu zamalowana,
ale niesie ze sobą ładunek emocjonalny i – wierzę, że duchowy. No i zrewitalizowała tkankę miasta
(mural jest widoczny z szosy) oraz otoczenie ośrodka.”

josef3 josef5 josef7 josef8 josef12

Według Adama nasza praca ucieszyła pracowników i podopiecznych centrum. Do pracy dołączył na przykład Sofo, techniczny pracownik ośrodka. Sofo jest malarzem, ale 14 lat temu, po narodzinach syna, porzucił malowanie i jak sam powiedział – zajął się czymś poważnym. Teraz, pierwszy raz od tamtego czasu, chwycił
za pędzel. Widać było, że świetnie się bawi.

josef1 josef6 josef11

A teraz trochę o przesłaniu muralu. Malowidło rozpoczyna cytat o miłości i zaufaniu bez granic z Księgi Izajasza. Zaraz za nim widzimy nawiązanie do gruzińskiej tradycji, symbol lwa,
znajdującego się w herbie Gruzji. W interpretacji Dyrektora Misji Kamiliańskiej w Gruzji o. Paweł Dyla, dziewczynka gruzińska przedstawia stan duszy człowieka, który zaufał miłosierdziu Bożemu i pełni dzieła miłosierdzia.

77

Następnie pojawia się wizerunek zaczerpnięty z prawosławnej ikony świętej kościoła: ormiańskiego, prawosławnego i katolickiego – patronki Gruzji, św. Nino. Malowidło związane jest również z historią Kamilianów i ich posługą. Trzeci rysunek przedstawia giganta miłosierdzia – św. Kamila, który trzyma w objęciach Chrystusa cierpiącego, uosabiającego cierpiących całego świata, którzy przybywają do Centrum po ukojenie i uzdrowienie. Na czwartym rysunku przewodnim widzimy bł. Klarę Badano, Włoszkę będącą ucieleśnieniem męstwa, zmagającą się heroicznie z rakiem kości. Jej postawa jest natchnieniem dla wielu chorych w walce z ich dolegliwościami i cierpieniem. Wszystkie postacie wyłaniają się z gruzińskiego krajobrazu pięknych gór i fal Morza Czarnego. Mural zakończony jest symbolem winorośli – nawiązującym do eucharystii, miłości bez granic – Boga do ludzi aż po cenę śmierci. Winorośl informuje także o jednej z głównych gałęzi gospodarki Gruzji. Mural ma nieść przesłanie radości, pokoju i miłości, stąd też bardzo intensywna kolorystyka i czyste barwy, które wyróżniają się na tle otoczenia, zieleni i zaniedbanych, szarych budynków.

Mural można oglądać w Ośrodku Misji Kamiliańskiej w Gruzji, przy Centrum Rehabilitacyjnym
dla Niepełnosprawnych. Na co dzień jest komunikatem, skierowanych do mieszkańców i pacjentów,
a 30 września 2016 roku będzie podziwiał go Papież Franciszek.