Uchwały krajobrazowe w miastach G8. Stan przed wyborami 2018.

Rozpoczynając pisanie tego tekstu 11 dni przed wyborami myślałem, że przedstawiony stan prac nad uchwałami krajobrazowymi
w miastach G8 będzie zamykał działania tej kadencji samorządowej. Jednak informacje jakie uzyskałem, nie muszą potwierdzać tej tezy. Przedstawię, jak według stanu z 10 października 2018 r. wyglądają uchwały lub prace nad nimi w Łodzi, Gdańsku, Szczecinie, Krakowie, Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu i Katowicach,

Łódź
16 listopada 2016 r. Łódź uchwaliła jedną z pierwszych w kraju uchwał krajobrazowych. Podstawowe zapisy uchwały to:

• strefy – 3;
• maksymalny format reklamy wolnostojącej – 18m²;
• reklama na elewacji podczas remontów – 30% powierzchni, pozostałą część musi stanowić odtworzenie elewacji, reklama może być eksponowana maksymalnie przez 8 miesięcy;
• reklama na elewacji – tylko w II strefie na ścianach szczytowych, nie więcej niż na 25% elewacji;
  szyldy – liczba i wielkość szyldów są bardzo ograniczone i zmieniają się  w zależności od strefy, przeznaczenia obiektu, jego wysokości, preferowana formą szyldów są litery przestrzenne;
• zakazy – umieszczanie reklam na banerach, reklam wolnostojących bez stałego zamocowania w gruncie, oraz reklamy mobilnej; reklama cyfrowa – mocno ograniczona;
• murale – zakazane;
• okresy dostosowania – od 3 do 5 lat w zależności od strefy;
• warunki dostosowania – nieokreślone;
• prawa nabyte – nieuwzględnione;
  aktualizacja uchwały – 1.

Ponieważ uchwała wprowadzała nierówne traktowanie podmiotów, przekraczała upoważnienie ustawowe w wielu kwestiach
i zawierała wiele innych błędów – 11 sierpnia 2017 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Łodzi stwierdził nieważność uchwały w całości. Wśród wielu zarzutów za najistotniejszy merytorycznie należy wskazać ten, że uchwała krajobrazowa Łodzi
nie wskazuje warunków dostosowania istniejących tablic i urządzeń reklamowych do zapisów uchwały oraz że sprawy związane
z odległościami reklam od drogi są określone w ustawie o drogach publicznych.

W połowie października Łódź złożyła skargą kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA). Termin rozprawy w NSA, mimo prawie rocznego oczekiwania, nie został jeszcze określony. Wyrok, który zapadnie, będzie rzutował na działania w pozostałych miastach. Ponieważ urząd miasta nie chciał narażać się na konieczność wypłaty odszkodowań w przypadku ogłoszenia niekorzystnego dla siebie wyroku, Rada przegłosowała zmianę uchwały krajobrazowej zmieniając termin dostosowania na trzy lata w strefie, w której pierwotnie był on określony na rok. W lutym br. Łódź ogłosiła, że przystępuje do prac nad nowym kodeksem reklamowym. Prace mają być poprzedzone konsultacjami społecznymi. Obecnie obowiązująca uchwała ma zostać uchylona, a na jej miejsce zostanie ustanowione nowe prawo dotyczące reklam.

Urząd miasta udostępnił stronę, na której w przejrzysty sposób można zapoznać się z uchwałą krajobrazową:
https://uml.lodz.pl/dla-biznesu/kodeks-reklamowy/

Tekst uchwały znajduje się pod adresem:
https://bip.uml.lodz.pl/files/bip/public/user_upload/uchwalal_-30112017104058.pdf

Gdańsk
Uchwalił swój kodeks reklamowy na sesji Rady Miasta 22 lutego 2018 r.  Podstawowe zapisy uchwały:

• strefy – 8;
• maksymalny format reklamy wolnostojącej – 18m²;
• reklama na elewacji podczas remontów – jest dopuszczona tylko w niektórych strefach, może stanowić od 30% do 100% powierzchni w zależności od rodzaju budynku, reklama może być eksponowana maksymalnie przez 12 miesięcy, raz na 5 lat;
• reklama na elewacji poza szyldami jest praktycznie zakazana;
  szyldy – liczba i wielkość szyldów są bardzo ograniczone i zmieniają się  w zależności od strefy, przeznaczenia obiektu, jego wysokości; preferowaną formą szyldów są litery przestrzenne;
• zakazy – umieszczanie reklam na banerach i siatkach reklamowych poza remontami;
• reklama cyfrowa – mocno ograniczona poza należącymi do miasta „terenami o funkcji widowiskowo- sportowej, której charakter wymaga niekonwencjonalnych form promocji”;
• murale – dopuszczone w niektórych strefach;
• okresy dostosowania – 2 lata;
• warunki dostosowania – częściowo określone;
• prawa nabyte – nieuwzględnione.

30 marca Wojewoda Pomorski wydał rozstrzygnięcie nadzorcze uchylając zapisy dotyczące reklamy wyborczej, odległości reklam
od niektórych elementów infrastruktury oraz określania sposobu utrzymania tablic i urządzeń reklamowych jako regulacji, które przekraczają upoważnienie ustawowe. Miasto odwołało się od decyzji wojewody do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, powołując się błędy w uzasadnieniu decyzji.

14 sierpnia br. WSA w Gdańsku uchylił w całości rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Pomorskiego nie odnosząc się do błędów
i stwierdzając, że wskazane w rozstrzygnięciu wojewody naruszenia prawa nie istnieją.
Co zrobi wojewoda?
Możliwe są dwa scenariusze: jeżeli wojewoda nie złoży skargi kasacyjnej do NSA, sąd nie będzie już prawdopodobnie rozpatrywał poruszanych skarg w zakresie prawa materialnego; jeżeli zaś wojewoda złoży skargę, będziemy czekać prawdopodobnie około 2 lat na rozstrzygniecie sądu.
Uchwała zawiera dużo więcej błędów, które nie były wymienione w rozstrzygnięciu nadzorczym, np.: nieokreślenie uchwały dla terenu całego miasta, określenie jedynie w niewielkim zakresie warunków dostosowania, błędy w definicjach, określanie materiałów, z których mogą być wykonane szyldy, bezpodstawne różnicowanie obiektów znajdujących się w tej samej strefie itp.

Gdańsk nie posiada strony poświęconej uchwale krajobrazowej. Jest to niezrozumiałe, gdyż uchwała jest zapisana w sposób tak obszerny (53 strony) i przy tym skomplikowany, że zrozumienie jej przez przedsiębiorcę będzie wymagało w większości przypadków konsultacji prawnych.
Z uchwałą można zapoznać się na stronach BIP:
https://bip.gdansk.pl/subpages/akty_prawne/pliki/2018/URM_2018_7_1465.PDF

Łódź i Gdańsk są miastami, gdzie obowiązuje uchwała krajobrazowa, tzn. wszystkie nowe inwestycje muszą być zgodne z zapisami zawartymi w tych aktach prawnych. Okres dostosowania dotyczy jedynie tych lokalizacji, które istniały w momencie wejścia uchwały w życie.

Szczecin
Przed przystąpieniem do prac nad uchwałą w Szczecinie przeprowadzono szczegółową inwentaryzację, między innymi ustalając,
że jedynie 19% reklam w mieście zostało ustawionych legalnie. Jako jedyne miasto w Polsce Szczecin skonstruował swój kodeks na bazie istniejących planów miejscowych (pozostałe miasta wprowadzając uchwały reklamowe zmienią miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego).

Taka konstrukcja powoduje podział miasta na tyle stref, ile planów miejscowych zostało uchwalonych plus 1 – dla strefy, w której brak planu miejscowego.
Z jednej strony jest to najbardziej skomplikowany i najobszerniejszy projekt uchwały (gdyby wydrukować całość otrzymalibyśmy ponad 1000 stron). Jednak jeżeli wybierzemy konkretną lokalizację, uchwała dla tego miejsca będzie bardzo czytelna i zmieści się na 5 stronach.

Podstawowe zapisy projektu uchwały w miejscach, gdzie nie zostały uchwalone plany miejscowe:

• maksymalny format reklamy wolnostojącej – 48m²;
• reklama na elewacji podczas remontów – jest dopuszczone na całej powierzchni rusztowania przez okres 3 miesięcy, raz na 5 lat;
• reklama na elewacji – do 10% powierzchni elewacji (z zastrzeżeniami)
  szyldy – na jedną działalność gospodarczą przysługuje 1 szyld o powierzchni 0,3 m^2;
• zakazy – umieszczanie reklam na ogrodzeniach, terenach zielonych, urządzeniach bezpieczeństwa ruchu drogowego, obszarach wodnych, reklam na przystankach większych niż 30% powierzchni wiaty;
• reklama cyfrowa – dopuszczone z wyjątkiem reklam o niskiej rozdzielczości;
• murale – traktowane jak reklama na elewacji;
• okresy dostosowania – 2 lata;
• warunki dostosowania – częściowo określone;
• prawa nabyte –uwzględnione.

Termin wyłożenia i zgłaszania uwag do projektu minął w marcu 2017 r. Zespół projektowy zakończył prace i przekazał gotowy dokument do Rady Miasta, która nie podjęła do końca kadencji decyzji o głosowaniu nad projektem uchwały.
Z projektem można zapoznać się pod adresem:
http://krajobraz.szczecin.pl/chapter_139000.asp

Kraków
Trzykrotnie prezentował swój kodeks reklamowy – pierwszy raz wiosną 2016 r., drugi raz w sierpniu 2017 r., ostatni raz wyłożenie odbyło się w kwietniu 2018 r. Podstawowe zapisy ostatnio prezentowanego projektu uchwały:

• strefy – 5; dodatkowo uchwała określa inne warunki dla ciągów komunikacyjnych i terenów sklepów wielkopowierzchniowych
  i stacji benzynowych;
• maksymalny format reklamy wolnostojącej – 18m²;
• reklama na elewacji podczas remontów – jest dopuszczone tylko w niektórych strefach , może stanowić 50% powierzchni dekoracji, reklama może być eksponowana maksymalnie przez 12 miesięcy raz na 7 lat;
• reklama na elewacji – maksymalnie 25%powierzchni elewacji frontowej parteru;
  szyldy – liczba i wielkość szyldów są bardzo ograniczone i zmieniają się  w zależności od strefy, wysokości i przeznaczenia obiektu, miejsca umieszczenia, preferowana formą szyldów są litery przestrzenne;
• zakazy – umieszczanie reklam na ogrodzeniach;
• reklama cyfrowa – praktycznie zakazana, za wyjątkiem ekranu o powierzchni ponad 5 tys. m2 zamontowanego na Tauron Arena w Krakowie, podczas imprez plenerowych i niektórych małych form;
• murale – zakaz;
• okresy dostosowania – 2 lata;
• warunki dostosowania – częściowo określone;
• prawa nabyte – nieuwzględnione.

Po wyłożeniu projektu do Biura Planowania Przestrzennego wpłynęło kilkaset uwag, z których niektóre zostały uwzględnione
w części lub całości. Dokument opisujący sposób rozpatrzenia tych uwag liczy 175 stron.
Autorzy projektu przewidywali, że uchwała będzie prezentem dla następnej kadencji samorządu – termin wejścia w życie uchwały został określony na 1 stycznia 2019 roku. Projekt pojawiał się w porządku obrad sesji Rady Miasta dwukrotnie: w czerwcu i wrześniu br., jednak za każdym razem był z niej wycofywany. Projekt został negatywnie zaopiniowany przez Komisję Planowania Przestrzennego i Ochrony Środowiska.

Obecnie Kraków nie prezentuje w przystępny sposób zapisów uchwały.
Wszystkie dokumenty znajdują się na stronie BIP:
https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=71173&metka=1&vReg=1

Warszawa
Wielokrotnie przekładano termin prezentacji projektu uchwały krajobrazowej. Opublikowanie projektu nastąpiło na początku czerwca 2017 r. Założenie, które przyświecało twórcom uchwały to generalnie wprowadzenie zakazu umieszczania nośników reklamowych w mieście, dopuszczone są pewne wyjątki i dotyczą nośników, które znajdują się w większości przypadków
na terenach miejskich: citylightów na wiatach przystankowych oraz słupów reklamowych. Podstawowe zapisy ostatnio prezentowanego projektu uchwały:

• strefy – 3, dodatkowo uchwała wyodrębnia ciągi komunikacyjne;
• maksymalny format reklamy wolnostojącej – 18m²;
• reklama na elewacji podczas remontów – może być eksponowana maksymalnie przez 6 miesięcy, raz na 5 lat;
• reklama na elewacji – tylko na elewacjach bez okien (z zastrzeżeniami);
  szyldy – liczba i wielkość szyldów są ograniczone, preferowaną formą szyldów są litery przestrzenne;
• zakazy – umieszczanie reklam na oknach, dachach budynków, przed budynkami publicznymi, w bliskiej odległości od siebie,
  na terenach ochrony konserwatorskiej i przyrodniczej i wiele innych;
• reklama cyfrowa – w dużym stopniu ograniczona możliwościami technicznymi;
• murale – dopuszczone jako szyldy;
• okres dostosowania – 2 lata;
• warunki dostosowania – nieokreślone;
• prawa nabyte – nieuwzględnione.

Miasto rozważa wprowadzenie opłaty reklamowej. Po prezentacji autorzy projektu otrzymali około tysiąca uwag. Nie wiemy, które uwagi zostały uwzględnione i w jakim stopniu. W związku z tym nie wiemy, jaką postać przybierze projekt. Termin wyłożenia projektu był wielokrotnie przekładany.
Nie jest wykluczone wyłożenie projektu jeszcze w tej kadencji samorządu.

Materiały dotyczące uchwały znajdują się pod adresem:
http://konsultacje.um.warszawa.pl/sites/konsultacje.um.warszawa.pl/files/zw_uk_broszura_internet.pdf

Treść uchwały znajduje się pod adresem:
http://konsultacje.um.warszawa.pl/sites/konsultacje.um.warszawa.pl/files/warszawska_uchwala_krajobrazowa_-_projekt.pdf

Poznań
Uchwałę intencyjną podpisano najpóźniej ze wszystkich miast G8: w marcu 2017 r., jednak prace nad projektem trwały przynajmniej od początku 2017 r. Pełna wersja projektu nie została przedstawiona, w listopadzie 2017 r. zostały przedstawione propozycje niektórych zapisów do projektu uchwał. Przedstawiają się one następująco:

• strefy – 4;
• maksymalny format reklamy wolnostojącej – 18m²;
• reklama na elewacji podczas remontów – może być eksponowana maksymalnie przez  ponownie można ją umieścić
  po upływie 5 lat;
• reklama na elewacji – tylko niewielkie formy
  szyldy – maksymalnie 2 szt, wielkość zależy od typu nośnika i strefy;
• reklama cyfrowa – dopuszczona jedynie na CLP;
• murale – od 5% powierzchni elewacji w zależności od strefy;
• okresy dostosowania – od 1 roku dla centrum do 5 lat poza centrum;
• warunki dostosowania – nie podano;
• prawa nabyte – nie podano.

W lutym br. miasto opublikowało uwagi zgłoszone do założeń uchwały. Mimo że projekt nie był nigdzie zaprezentowany, wiosną jego autorzy zapowiadali bardzo szybkie procedowanie uchwały. Od tego czasu nic się nie wydarzyło – poza przekazaniem przez Poznań słupów reklamowych i wiat przystankowych pod zarząd spółki miejskiej – Międzynarodowych Targów Poznańskich.
Wydział Urbanistyki i Architektury udostępnił stronę ze informacjami o pracach nad uchwałą:
http://www.poznan.pl/mim/main/-,p,40312.html

Wrocław
Jest miastem, które nie spieszy się z wprowadzeniem uchwały krajobrazowej, zapewne dlatego, że jeszcze zanim powstała uchwała krajobrazowa, w roku 2014 powołano we Wrocławiu park kulturowy, który uporządkował historyczne centrum miasta. Osoby przygotowujące projekt uznają, że kodeks krajobrazowy jest poważną regulacja prawną i nie należy się z nią spieszyć, ponieważ musi to być dokument rzetelny i zgodny z prawem. Pierwsze spotkanie konsultacyjne, i jak na razie ostatnie, odbyło się we wrześniu 2017 r. Obecnie trwają prace nad przygotowaniem projektu. Wiadomo, że miasto planuje wprowadzić opłatę reklamową.

Informacje o konsultacjach społecznych znajdują pod adresem:
https://www.wroclaw.pl/rozmawia/uchwala-krajobrazowa-wroclawia-o-konsultacjach

Ze zrealizowanym projektem parku kulturowego można zapoznać się pod adresem:
https://www.wroclaw.pl/rozmawia/uchwala-krajobrazowa-wroclawia-park-kulturowy

Katowice
W Katowicach zaproponowano nieco odmienne podejście do tematu i rozpisano przetarg na wykonanie inwentaryzacji wybranych miejsc i obszarów miasta, określenie podziału miasta na strefy oraz przygotowanie wstępnych założeń dla zasad i warunków
na potrzeby opracowania projektu uchwały. Przetarg wygrała firma PwC Polska Sp. z o.o., która po wykonaniu pracy przedstawiła wnioski na spotkaniu w wrześniu 2017 r. Mówiąc oględnie, były one mało precyzyjne.

30 października 2017 r. odbyło się ostatnie spotkanie konsultacyjne. Do końca marca 2018 r. miała zostać przedstawiona analiza finansowa dotycząca skutków wprowadzenia uchwały krajobrazowej – nie została. Pod koniec ubiegłego roku miasto opublikowało wyniki konsultacji społecznych oraz stanowisko Prezydenta Miasta Katowice do zgłoszonych wniosków. Termin publicznego przedstawienia projektu nie został jeszcze ogłoszony.

Miasto udostępniło stronę o kodeksie reklamowym, jednak w tym roku nie pojawił się tam jeszcze żaden wpis  (na dzień publikacji tekstu):
https://www.katowice.eu/Konsultacje/Strony/uchwa%C5%82a-krajobrazowa.aspx